UN DÍA SEN GALEGO – Maruxa Lores Riveiro (6º R.Mª Aller)

Pi, pi, pi, pi. A alarma soa e eu corro a apagala, non porque me erguese entusiasmada (non acostuma pasar) senon porque se non a apago a tempo comeza o ruído máis estrondoso de todos: o despertar do meu hermano… espera, como era? Ir… ir… mán, irmán, así era, como puido sairme hermano que é castellano… outra vez máis, pero que está a pasar?! Por que non son quen de falar no meu idioma se eu son gallega de pura… isto xa é estraño, pero que pode ser?

Vou cara a cociña a desayunar , vou deixar de intentalo.

-Buenos días, Maruxa.

-Mmmmh, bos días.

-Bos días. ¿Que es eso, portugués?

-Non, galego.

-Galego… pero, ¿qué idioma es ese? Yo flipo con los idiomas raros que os enseñan en el cole!

-Para comenzar, o teu!

Nese momento, inte, vaise da cociña a non sei onde. Fágome un cola-cao e galletas, bolachas, ou o que sexa, xa empeza a cabrearme isto.

Chego ao colexio e todo normal até terceira hora dun venres, onde sempre hai biblioteca de galego, e cando pregunto por Helena e por Patri contéstanme:

-Patri Valores (así é como a chamamos para diferenciala da outra Pati) ven a cuarta hora para darnos Valores y… con Helena no tenemos clase hasta el martes en Science. ¿Por qué?

-E hoxe é luns? Temos galego, non recordas?

-Pero que galego ni que tres cuartos, y ¿que idioma es ese?

-O teu! O teu! Como llo teño que dicir á xente?

-Nos toca Natu ahora, ¿qué te pasa?

-Nada de nada, nada de nada…

-Muy bien.

Cando me dixo Natu pensei que se refería a Naturais e non a Naturales.

Paco entra na clase e berra.

-¡Buenos días!

-¡Buenos días! – contéstanlle todos como se fora normal que o mesre falase castelán.

-Estás serio, encóntraste mal ou pasou algo… por qué non falas galego?

-Hoy no estoy para bromas, Maruxa, abre el libro y la libreta.

-Non! non! isto non pode estar a pasar! A miña nai, moi ben! Os meus compañeiros, moi ben tamén! Pero ti non! Ti non!

-¡Fuera de clase!

-Vale…

Despois dixo non falei galego até que non puiden máis, comecei a correr pola rúa parando xente, preguntándolles se sabían falar galego, e eles “¿qué es eso?, ¿galego?, ¿esta niña es extranjera? ou ¿alguien de aquí sabe hablar su idioma?”

Sigo correndo ata que me canso e sento ao lado dun pescador que estaba onde se atracan os barcos ao lado de A Laxe. Xa perdín toda esperanza…

-Que haces pescando aquí, si no vas a pescar nada. – Digo eu medio saloucando.

-Pesqueite a ti. – di, e vólvese cara min.

-Yo… eu… falas galego ti tamén?

-Eu si, a pregunta é se o falas ti.

-Eu… si, claro.

-Non estaría tan seguro…

-Por.. – seco as lágrimas, digo bágoas, xa non sei se aínda sei falar o meu idioma. – Por qué os demais non?

-Eu son un simple pescador.

-E isto unha simple pregunta.

-Está ben, vouche confiar un segredo… – Comeza a falar el e eu interrmpo.

-Un simple segredo? – pregunto

-Pois non, isto non é simple, escoita…

 

“Hai séculos, este porto non era un porto, era unha poza. Chamábana a Poza das Linguas, porque nela non había nin sardiñas nin xurelos nin quenllas; había idiomas que nadan en forma de peixe. O alcalde de Vigo mandou construir o porto para agochalo e agora hai tanta terra que só algunhas veces se pode chegar a ver un peixe das cores da bandeira de países de fóra”

-E que pasou?

-O peixe galego está agochado, non se sabe por que.

-E que pos de anzol?

-Iso depende do idioma, algo que lle guste ao idioma que queremos pescar, ás veces algún tipo de comida de por aí ou un falante do idioma…

De súpeto a cana de pescar colle algo, o pescador recolle a cana e vemos un peixe branco brillante cunha franxa diagonal azul celeste que reloce e…

Pi, pi, pi… a alarma soa e eu corro a apagala, non porque o meu irmán comezase a erguerse, senón porque corro á cociña e berro moi alto:

-Bos días!

-Meu deus! Esta rapaza está tola! mira que berrar ás sete da mañá!

Non o podo crer, o galego volveu!!!!

 

 

 

 

 

 

Diario dunha estudante – Paula Romero (6º A. Cunqueiro)

O chan renxía baixo as miñas pegadas, rocei o pomo da porta e saín, a sombra dunha árbore facíame lembrar que hoxe iría de viaxe á miña aldea de orixe. Subín as maletas ao coche e montei nel, esperaríanme trinta minutos de sosegadas vistas dende o portelo.

Chegamos. Eran as nove da noite, baixei do coche cando unha tenue luz iluminaba o rostro dun home vestido cunha gabardina cando me dei conta de que aquela figura tiña só cinco botóns, cando debería ter seis. Hoxe mesmo, ao sair do garaxe atropelamos sen querer un botón igual a ese. Mentres, a miña nai e o meu pai estaban baixando as maletas. O personaxe dirixe a vista cara o cartel da vila onde puña Villa del Conde e non Vila do Conde, coma sempre. Supuxen que sería un pequeno erro de nada, non lle dei moita importancia.

Cheguei a casa e a miña avoa recibiume cos brazos abertos. Chegou a hora das festas típicas galegas. Eu non notara nada ata que cheguei e a xente bailaba coma sempre pero non tiña a mesma gracia que todos os anos.

Entre as sombras busquei algo co que entreterme, pero nada, ata que… Falta o, o… falta o galego nesta vila! De súpeto preguntas como… que?, cando?, como? atravesaron a miña cabeza.

Ao día seguinte dei unha rápida ollada ao espello, as olleiras descubrían totalmente como pasara a noite. Baixei as escaleiras e non podía ulir o cheiro das tortiñas coma sempre, o que indicaba que era cedo. Subín outra vez as escaleiras tentando non facer ruído. Como non quería que ninguén me vise saltei pola ventá e o tacto da herba confirmoume que xa estaba no chan. Eran apenas dous metros e xa o tiña feito outras veces. Collín o autobus público ata a biblioteca e vin ao home do outro día. Non podía aguantar máis, demasiadas dúbidas. Titubeei antes de sentar frente a el para dicirlle:

-Que?

Quería que soara un pouco borde para que me respondese. Miroume con indiferenza e os seus ollos azuis penetraron nos meus.

Baixamos do bus e dixo:

– Buenas tardes – e tiña a intención de irse cando lle dixen:

– Oye, ¿crees que soy tonta o que? Dime lo que pasa.

Achegouse e dixo:

– Sitio y hora.

Tardei en responder pero dixen:

– Biblioteca en 5 minutos.

Marchou mentres prendía un puro británico de cor negra. Abrín a porta e o cheiro a madeira, o coiro das cadeiras e o pó dos libros reconfortoume.

Apañei o único e poeirento libro de galego. Ninguén estaba alí salvo eu. Entrou o home e dixo:

-Eres inmune, interesante, página 80.

-¿Me piensas decir quien eres o algo?

Na miña casa sempre se falou castelán. Na páxina 8 había dúas postais, unha delas cunha gráfica circular. Deime conta de que nun deles poñía “linguas modernas menos utilizadas” na que aparecía a nosa.

-Me ahorras tiempo si me dices lo que pasa. – dixen máis calmada.

-No estoy autorizado pero eres tan inmune como yo, asi que…

Foise, deixando caer ao chan un papel. Era unha carta. Dicía e explicaba que isto era causa dunha rede de mafias interesadas no caso. O que queren é montar academias de idiomas despois de arrasar con todas as linguas menos unha, polo que se faría de ouro coas academias.

14 de xuño 2006

O día da miña graduación, que emoción!

Dspois vou desmantelar a rede de mafias que desde hai dous anos arrasa coas linguas.

8 de xullo de 2012

Estou máis vella, pero feliz de ter conseguido liberar as linguas.

 

 

FIN

 

 

 

Que é o galego?? – Lucía Ortiz (6º Álvaro Cunqueiro)

Espertei pola mañá. Era moi cedo, case de noite. A miña nai xa estaba esperta facendo o almorzo, quencendo o leite, facendo café e torradas, espremendo laranxas…

Baixei á cociña e a miña nai díxome:

-Buenos días, ¿qué quieres para desayunar?

-En que lingua me estás a falar?

-En la lengua de toda la vida, castellano.

-Pero se nós sempre falamos galego.

-¿Pero que es el galego?

-A nosa lingua!

-¡Qué dices! En este pueblo solamente se habla castellano. Y deja ya de hablar en esa lengua que no se te entiende.

 

Almorcei e saín á rúa pensando que a miña nai estaba tola. Pero o estraño era que toda a xente do pobo xa non falaba galego. Pregunteille ao alcalde, ao cura, á médica, ao mestre e a todas as persoas que me atopei pola rúa, e todas contestaron o mesmo:

-¿Qué es el galego?

Decateime de que a nosa lingua desaparecera e sentinme moi triste.

Decidín que había que facer algo. E así o fixen.

Pendurei carteis por todas partes, promocionei o galego nas redes sociais, fixen un anuncio para a televisión, inventei cancións en galego que se fixeron famosas…

E para rematar conseguín que outras persoas loitaran conmigo en defensa do galego. O noso lema era: “Galegos unidos, xamais serán vencidos”.

Así fundamos un partido político chamado: “Agora en Galego”

E en pouco tempo conseguimos que volvera a nosa lingua, e que ocupan o seu lugar nas nosas vidas.

 

VIVA O GALEGO!

 

 

Que lle pasou ao galego? – Cristina Martínez García (6º R.M. Aller)

Ola, chámome Carol e vivo no ano 3015, nunha cidade chamada Vigoland.

Hoxe, na escola, dixéronnos que tiñamos unha cultura extraordinaria. O mestre de historia contounos que hai 1000 anos, no ano 2015, os homes e as mulleres picaban a pedra para facer covas nas que vivir, e que no ano 1830, os dinosauros dominaban a terra.
Eu creo que en apenas 1000 anos non se pode evolucionar tanto, pero, os mestres sempre din a verdade, non si? Quero saber máis sobre 2015 e para iso vou empregar a máquina do tempo do meu pai, pero hai que ter coidado coas viaxes a través do tempo, poden ser perigosas. Atención, atención!

Estou no ano 2015 e, por primeira vez, os mestres non teñen razón. Wow! Non sabía que o pasado puidese ser tan… bárbaro! Antes, a miña cidade chamábase Vigo e había outra lingua, eles chámana “galego”, é tan bonita… O pasado ten moita máis vida, as cores son máis intensas, o sol brilla… Quedaría a vivir aquí se non fose pola miña familia, pero… neste lugar fálase unha lingua fermosa, pero non atopo o motivo polo cal xa non se fala o galego no lugar de onde eu veño. Teño unha idea, porque non viaxo ao tempo no que desapareceu o galego?  Imos!

Estou en 2815, a época na que o galego desapareceu. Entereime de que o castelán foi castelanizando moitas palabras galegas como por exemplo bolachas, que se substituiu por “galletas”. Teño que facer algo, e rápido.

Estou de volta á miña década, e teño unha idea, avisarei a todos os nenos e nenas, mestres e mestras da escola e xuntos faremos unha campaña para que a xente lembre que nós somos galegos, que a nosa cultura e a nosa historia é a galega. É hora de recuperar Galicia!

 

 

 

O galego importa – Saray Conde (6º A. Cunqueiro)

Hoxe erguinme e baixei a almorzar, na coziña encontrábase a miña nai, saudoume:

– Buenos días Sandra.

Eu sentinme moi rara e respondín:

– Bos días nai.

– Que?

-Bos días.

-Ya te has inventado otro código con María?

-Si, es un código…

-Bueno, ponte a desayunar.

Sentinme moi moi estraña ao falar castelán, na casa sempre falabamos galego.

Durante todo o día a xente da cidade falábame castelán; no metro, na rúa, na casa, ata os avós!

 

Ao deitarme sentín algo diferente en min, como se faltase algo na miña vida. Ese foi o momento no que descubrín que o galego é o ue nos distingue como pobo, o idioma que se transmite dende avós a pais, dende pais fillos, de fillos a netos… por iso é tan preciso mantelo.  ❤

 

 

 

A novela de 6º R.M. Aller

 

Temos un agasallo moi especial para comezar o ano, as primeiras páxinas da novela de 6º Ramón María Aller. A encargada de comezar a historia foi Maruxa Lores. Esperamos que vos guste!

 

             – – –

No interior de cada persoa existe un ser agochado. Algúns que conseguiron a estes seres din que son animais que nos definen, outros din que eran bestas que, no interior, no fondo de todo, nos engulen pouco a pouco… pero a verdade é que eles son habitantes dun país que non se coñece a ciencia certa.

Querería presentarme, mais non teño nome, o que sei é que son Arxentina e son un can… Dicir “can” é pouco, sabedes? Ulir cus non entraba dentro da normalidade, antihixiénico e moi simple, ou recoller o pau, para que? Se volverán lanzalo, é un exercicio unútil!

Fixen dous anos na protectora pensando que aquela era a miña vida… e logo de pensalo, fuxín, non foi moi doado, pero vagabundear era entretido…. Ata que coñecín a alguén que ten un papel moi especial na historia. Coñecín a Sabel, un vello sabio e xordo, ao que lle faltaban mais porcas na azotea que dentes. El era un exporador xubilado, ou case, pois toda a súa vida xiraba EN TORNO a un descubrimenti: o colar dourado.

Entereime dese descubrimento seu unha noite.

– Querida, como está o té?

– Que non son unha muller, e …ai! Non me tire a cousa esa que ferve enriba, home!

– Que me dis?

– Que é vostede parvo!

– Onde tes un dardo?

– Eu voume, cacho xordo!

Ía fuxir diso tamén, ía facelo, pero sen querelo mirei cara atrás; a porta da única sala onde non me deixaba entrar o vello estaba entreaberta e coa luz prendida.

Normalmente a miña curiosidade non era a cousa mais destabable posible, mais esta vez puido sair fóra.

Puxen o modo sixilo e vin, ou mais ben escoitei, o que lle deu texto á miña historia.

O vello sentado nun sillón moi antigo, admirando un cacho de papel desgastado e roto que meteu nun sobre amarelo que puña en letras vermellas: “ cousas que non poderei facer”

Despois colleu unha foto dunha nena pequena con aparatos nos dentes e di:

– Xa estou moi vello, meu amor. Suspira, como se lle doesen as palabras que ía pronunciar.

Quero que saibas a verdade, díxenche que eran soños imperseguibles, os que o perseguiron acabaron dando voltas en círculos e desalenteite en vez de deixar que o fixeses- tragou saliva- vinte anos despois, cumprindo un soño que era teu, encontrei o que faltaba no puzzle, o colar dourado…non mo puiden crer. O outeiro de zafiro existe! Os Boreais existen! – Deixou escapar un pequeno sorriso.

– Filla, síntoo… teño aquí a chave da colina de Zafiro, se algún día vés á tua antiga casa atoparás o colar, a chave e este sobre… Tes que atopalos ,aos boreais, de acordo cos antigos escritos están en perigo de extinción. Lévaos a casa, coida deles e dálle un a cada neno ou nena que poida querelos e coidalos e… domesticalos, como eles domesticarán a todos.

Con bágoas na barba e os ollos vermellos érguese do sillón e vai para a cama.

Estaría a chorar se fose humano, pero son un can e non podo chorar, e comezo a babear, para nós iso é sentir mágoa, babear.

Pero claro, isto non acaba aquí. Despois de ver chorar a un vello pola súa filla non quedas alí mirando, non, fun ver que era o que contiña aquel sobre tan misterioso. Abrino e contiña papeis garabateados: a nota que xa escoitaramos repetila de memoria ao vello, uns mapas que sinalaban o parque de Yellouston en diferentes cores e un recorte antigo que poñía:

<<Os Boreais >>:

Son seres clasificados como mitolóxicos. – Ese “mitolóxicos” estaba tachado con rotulador – que segundo as lendas acompañaban ás persoas durante toda a súa vida ligadas por completo ás vidas deles: se estaban tristes as persoas eles estaban tristes, se estaban doentes as persoas, eles estaban doentes…

Cando es neno, o Boreal que estará xunto a el toda a vida, pode transformarse no animal que o neno queira, pero cando es maior de dezaoito anos tes que elixir un só animal e o Boreal parará de transformarse.

Vaia! – pensei eu- Un só ano cun explorador e non tiven nada que explorar, teño que facelo… teño que atopalos, aos Boreais, e darllos a un neno, para que así as lendas se convertan en realidades.

Volvín cara as demais follas e reparei nunha que era case tan antiga como aquel vello que poñía:

Se quen atopa aos Boreais é puro (ou sexa, que o quere desinteresadamente) o Boreal tamén o será, pero, se o quere para fins malignos, o Boreal estará condenado a obedecer e ser malo.

Busquei nos mapas e mapas do sobre e todos apuntaban un sitio no mar de Exipto. <<Unha illa>>.

Maruxa Lores

decembro 2015